De Europese Commissie doorbrak woensdagmiddag het taboe op het inzetten van euro-obligaties om de groeiende eurocrisis te beteugelen. Euro-obligaties kunnen verhinderen dat paniek en speculatie op de financiële markten kredietwaardige eurolanden richting crisis drijft, stelt de Europese Commissie. Met het uitgeven van euro-obligaties bundelen de eurolanden hun staatsobligaties en staan ze samen garant voor het totale bedrag dat uitstaat. De druk om staatsschulden te verminderen blijft bestaan door de juiste voorwaarden te stellen aan het gebruik van euro-obligaties. GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout ziet zijn pleidooi voor de invoering van euro-obligaties bevestigd in de voorstellen van de Europese Commissie, maar waarschuwt wel dat een goede democratische controle noodzakelijk is.

“Nederland en vooral Duitsland moeten hun weigerachtige houding opgeven,” aldus Eickhout. “De crisis wordt dieper en dieper en Euro-obligaties onderstrepen de politieke wil om de euro te redden. Dat is een belangrijk signaal naar de financiële markten.”

Euro-obligaties (door de Commissie 'stabiliteitsobligaties' genoemd) worden door de eurolanden gezamenlijk uitgegeven om (een deel van) hun staatsschuld te financieren. Zij helpen voorkomen dat de rente op staatsobligaties voor sommige landen zo hoog oploopt dat ander eurolanden te hulp moeten springen met kostbare reddingsoperaties.

Staatsschuld verminderen

Een veelgehoord bezwaar tegen euro-obligaties is dat landen niet langer voldoende prikkels krijgen om hun staatsschuld te verminderen. De Europese Commissie schiet dat bewaar af, constateert Eickhout. “Ook in een systeem van euro-obligaties kunnen deze prikkels worden ingebouwd.” Bijvoorbeeld door af te spreken dat anden die zich niet aan de Europese begrotingsafspraken houden, minder gebruik mogen maken van euro-obligaties. “Dat is een sanctie die meteen gevoeld wordt.”

De Europese Commissie presenteerde een variant van euro-obligaties die zonder verdragswijziging kan worden ingevoerd. “Door hier nu meteen mee aan de slag te gaan, vergroten de eurolanden het vertrouwen dat zij samen de eurocrisis willen en kunnen overwinnen", stelt Eickhout.

Actieve rol voor ECB

Maar Eickhout waarschuwt dat deze variant geen tovermiddel is: “Met de huidige, zelfbevestigende paniek op de financiële markten is het onvermijdelijk dat de Europese Centrale Bank een actievere rol op zich neemt.” Dat moet door zich nadrukkelijk als lender of last resort op te werpen, dat betekent dat landen in noodgevallen bij de ECB terecht moeten kunnen voor een noodlening. Zo laat de ECB duidelijk weten dat ze niet zal toelaten dat kredietwaardige landen als Spanje en Italië kapot worden gespeculeerd.

Meer democratische controle

Eickhout mist bij de voorstellen van de Europese Commissie aandacht voor democratische controle op de uitgifte van euro-obligaties. “Het Europees financieren van schulden vraagt om parlementaire controle op Europees niveau.” Eickhout wil dat een Europees schuldenagentschap, dat de euro-obligaties uitgeeft, onder de hoede van de Europese Commissie komt. Dan kan het Europees Parlement verantwoording afdwingen.”