Donderdagavond 4 februari 2016. Nog geen twee maanden nadat 195 landen zich verbonden hebben aan het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen, zendt Nieuwsuur een interview met Shell-topman Ben van Beurden uit. Centrale vraag: gaat Shell van koers veranderen na het klimaatverdrag in Parijs? Het antwoord was ontluisterend: "Ik pomp alles op wat ik kan oppompen", aldus Van Beurden.

Het in de grond houden van fossiele brandstoffen "dat is niet de missie waarvoor ik door aandeelhouders in de wereld ben gezet." Dinsdag 24 mei vindt de aandeelhoudersvergadering van Shell plaats. Een uitgelezen kans om Van Beurden een nieuwe missie te geven.

Ik ben aandeelhouder geworden van een onderneming met een bedrijfsmodel dat tegen vrijwel alles indruist waar ik voor sta. Waarom? Ik heb de aankoop gedaan om Follow This te steunen. Dat is een groep Shell-aandeelhouders die een resolutie op de agenda van de aankomende aandeelhoudersvergadering heeft weten te krijgen waarin Shell wordt opgeroepen om alle winsten uit fossiele brandstoffen in duurzame energiebronnen te investeren.

Is deze coup nodig? Op de vraag van Nieuwsuur of Shell een bijdrage aan het bestrijden van klimaatverandering kan leveren door minder fossiele brandstoffen uit de grond te halen, zegt Van Beurden: "Ik denk het niet, het beste is als we minder olie, gas en steenkolen gaan verbranden." Een mooi staaltje afwentelen. Eerst wordt de verantwoordelijkheid bij de politiek gelegd. Als er vervolgens een wereldwijd klimaatverdrag ligt, is het de consument die zich moet gaan aanpassen. Er is altijd een excuus waar vastgeroeste bestuurders zich achter kunnen verschuilen.

Shell is een van de grootste bedrijven ter wereld en heeft een omzet die hoger is dan het bbp van de meeste landen die het klimaatakkoord hebben ondertekend. Hoe kan zo’n bedrijf beweren dat het gevrijwaard is van verantwoordelijkheid? Nieuwsuur presenteerde de volgende cijfers: van de 30 miljard dollar aan investeringen, steekt Shell een kwart miljard in het zoeken naar duurzame energie-oplossingen. Het is niet alleen voor de leefbaarheid van onze aarde dat Shell actie moet ondernemen tegen klimaatverandering, maar ook uit eigenbelang. Bedrijven die veel fossiele reserves die op hun balans hebben staan, lopen risico op de langere termijn.

Verstoken we alle fossiele reserves die momenteel op de balans staan van landen en bedrijven, dan leidt dat tot een uitstoot van 2795 gigaton aan CO2. Willen we enige kans houden om de opwarming tot twee graden te beperken, dan kunnen we nog maximaal 565 gigaton aan CO2 uitstoten. In het Parijs-akkoord hebben we het zelfs over anderhalve graad, dan is het ‘CO2-budget’ dus nog kleiner. De berekening laat zien dat vier vijfde van de reserves die bedrijven als Shell op hun balans hebben staan, waardeloze bezittingen worden wanneer de in Parijs gemaakte afspraken worden uitgevoerd.

De snelheid waarmee fossiele bezittingen hun waarde verliezen is nog onderwerp van discussie, maar dat fossiele bedrijven kwetsbaar zijn voor klimaatverandering staat als een paal boven water. Alternatieven voor de fossiele investeringen van Shell zijn er voldoende. In Dubai is afgelopen maand een contract voor een groot zonne-energie project afgesloten met een prijs van 2,6 eurocent per kWh. Tegen die prijs kan vrijwel geen andere energiebron stroom produceren. Natuurlijk zijn de omstandigheden voor het opwekken van zonne-energie in Dubai idealer dan elders, maar het toont de snelle ontwikkeling die duurzame energie doormaakt.

Het stemadvies van Shell op de resolutie van Follow This is negatief wegens ‘het risico van verminderde winst voor aandeelhouders’. Het zou geen verrassing mogen zijn. De bankencrisis heeft pijnlijk aangetoond waar de obsessie van bestuurders met winst op de korte termijn toe kan leiden.

Laten wij als aandeelhouders verstandiger zijn en wel de lange termijn in het oog houden. Dat is in het belang van het welzijn van onze kinderen en kleinkinderen, maar ook essentieel voor de omschakeling naar een bedrijfsmodel van Shell dat in de toekomst nog levensvatbaar is. Nederlands grootste onderneming als koploper in de wereld op het gebied van duurzame energie: dinsdag zouden we zomaar een grote stap kunnen zetten.

Dit opinieartikel van GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout verscheen op maandag 23 mei in het Financieele Dagblad.