Europarlementariër Bas Eickhout wordt niet warm van het 'zomerpakket voor klimaat en energie' die de Europese Commissie woensdag presenteerde. “De Europese Commissie legt haar oren teveel te luister bij de gevestigde industriële orde en verliest daarbij de consumenten en de strijd tegen klimaatverandering uit het oog.” In het zomerpakket staan onder andere voorstellen voor het herzien van het Europese emissiehandelssysteem (ETS), de wetgeving voor energielabels en de toekomstige vormgeving van de Europese energiemarkt.
Emissiehandel ETS
Vanaf 2021 gaat het Europese emissiehandelssysteem een nieuwe handelsfase in, dat biedt de mogelijkheid om nieuwe regels vast te stellen en defecten in het systeem aan te pakken. De Europese Commissie komt daarom met een herzieningsvoorstel. Grote wijzigingen zijn nodig om de structurele problemen die een fatsoenlijke werking van het systeem verhinderen, aan te pakken. Momenteel kost de uitstoot van een ton CO2 ongeveer acht euro.
“Helaas kiest de Europese Commissie niet voor hervormen, maar voor doormodderen”, moet Eickhout concluderen.
“De Europese Commissie probeert alle EU-lidstaten tevreden te houden, ten koste van eerdere afspraken en zelfs ten koste van onze klimaatdoelstellingen.” Eickhout mist alle ambitie bij de Europese Commissie. “Dat is nog treuriger als je bedenkt hoe succesvol de industriële lobby en tegenwerkende EU-landen tot op heden zijn om ingediende voorstellen nog verder af te zwakken.”
De zwaar vervuilende energiesector in Centraal Europa krijgt uitzondering op uitzondering gestapeld, terwijl ze niet gemaakte kosten doorberekenen aan de consument. Het grote overschot aan ongebruikte emissierechten die de CO2-prijs drukken, wordt niet geschrapt, zelfs niet gedeeltelijk. Daarnaast blijft meer dan negentig procent van de industriële sector gratis emissierechten ontvangen. “Dit neemt iedere stimulans tot innovatie weg”, aldus Eickhout. “We moeten alle zeilen bijzetten om de Europese emissiehandel van dit doodlopende spoor af te halen.”
Vormgeving energiemarkt
Met deze 'consultatieve communicatie' wil de Europese Commissie, via een aantal open vragen, bij belanghebbenden te raden gaan hoe de toekomstige energiemarkt eruit moet zien. Volgend jaar moet deze consultatie dan uitmonden in een nieuw wetsvoorstel.
Eickhout vindt het onbegrijpelijk dat de Europese Commissie vol blijft van het verstorende effect duurzame energie op het functioneren van de energiemarkt. “Ondertussen reppen ze echter met geen woord over de directe en indirecte subsidies voor fossiele en nucleaire energie die, zo blijkt onder andere uit eigen onderzoek van de Commissie, vele malen hoger zijn.”
Wel is Eickhout tevreden over het feit dat de Commissie de enorme lobby voor zogenaamde 'capaciteitsmechanismen' kritisch lijkt te benaderen. Oude energiereuzen krijgen het steeds moeilijker op de energiemarkt, vandaar dat ze nu een vergoeding willen voor het feit dat hun ongebruikte energiecentrales slechts stand-by staan voor momenten waarop er een piek in de vraag naar energie is. “Er zijn echter tal van andere oplossingen waarop dit probleem aangepakt kan worden zonder dat er extra geld hoeft te gaan naar vervuilers: interconnecties, opslag en IT oplossingen.”
“Als ik naar de trends van de afgelopen tien jaar en naar onze klimaatverplichtingen kijk, dan is duidelijk hoe onze toekomstige energiemarkt eruit moet zien: Duurzame energie moet zo snel mogelijk de kern van het beleid worden”, zegt Eickhout. Hij wil consumenten moeten optimaal stimuleren om zelf energie op te wekken. Er moet regionale samenwerking komen om pieken en dalen in vraag en aanbod op te vangen. En tot slot moet de schadelijke, gevaarlijke en dure nucleaire en fossiele energieopwekking zo snel mogelijk uitgefaseerd worden.
Energielabelrichtlijn
Energielabels geven aan hoe zuinig een elektrisch apparaat is. De labels dreigen echter aan eigen succes ten onder te gaan. Producenten krijgen een stimulans om steeds zuinigere producten te maken, en dat zijn ze massaal gaan doen. “Producten worden zo zuinig dat er continue A's en plussen op de labels toegevoegd moeten worden, dat maakt het systeem alleen maar onduidelijker.”
Eickhout vindt het hoog tijd om de labels op te schonen, zoals de Europese Commissie voorstelt. “Maar dan moeten we er wel voor zorgen dat het systeem zichzelf aanscherpt, zodat we niet over een paar jaar weer met dezelfde problemen zitten.”
Dankzij de wisselwerking tussen de richtlijnen over energielabels en ecodesign zullen Europeanen in 2020 naar verwachting acht procent minder energie verbruiken. “Een schoolvoorbeeld van 'betere regelgeving'”, concludeert Eickhout. “Wie kan daar nou tegen zijn?”