Migratieplannen Europese Commissie voorkomen geen ‘nieuw Moria’

Europarlementariër Tineke Strik: “Met deze plannen kiest de Europese Commissie voor ad-hoc-solidariteit zonder verplichte overname van asielzoekers en voor grensprocedures waarbij asielzoekers voor lange tijd in gevangenschap verblijven. Overvolle kampen, als Moria, blijven zo bestaan."

Verdeling asielzoekers

In de nieuwe plannen houdt de Commissie vast aan het principe dat het land waar een asielzoeker als eerst aankomt verantwoordelijk is voor de asielprocedure. Dit leidt in de praktijk al tot overvolle kampen en ellenlange wachttijden om procedures te doorlopen. Landen mogen tijdens deze procedure de asielzoekers in gevangenschap houden. Asielzoekers zijn daarbij afhankelijk van de capaciteit en inzet van de grenslanden zelf. Bijvoorbeeld in Griekenland bleken de autoriteiten niet in staat om de procedure en opvang op een goede manier te regelen. GroenLinks eist een veel grotere ondersteuning van EU-agentschappen om deze grensprocedures te laten voldoen aan de Europese standaarden.

GroenLinks wil dat asielzoekers direct eerlijk over de EU-landen worden verdeeld. De Europese Commissie lijkt echter in haar plannen pas aan te sturen op solidariteit als situaties al uit de hand gelopen zijn. “Een eerlijke verdeling is essentieel om de druk te verlichten op landen aan de Europese buitengrenzen en situaties als in Moria te voorkomen”, zegt Strik. “Toch kiest de Commissie ervoor landen pas te vragen asielzoekers op te nemen wanneer een grensland onder druk staat. Daarbij kunnen landen ook volstaan met financiële bijdragen, het sturen van grenswachten of het leveren van steun bij de terugkeer van afgewezen asielzoekers. 

GroenLinks is positief over het voorstel dat andere landen moeten helpen bij de terugkeer, om te voorkomen dat afgewezen asielzoekers eindeloos in gevangenschap aan de buitengrenzen verblijven. Maar dit ‘cafetaria-model’ biedt geen garantie dat andere landen voldoende asielzoekers overnemen van de grenzen. Strik: “Zo laten we het eerst op een crisis aankomen voordat solidariteit is verzekerd. Dat is niet alleen slecht voor de landen aan de EU-buitengrens, maar ook voor de asielzoekers die er noodgedwongen verblijven."

Mensenrechtenschendingen

Strik is blij met de plannen van de Commissie om eindelijk te komen met wetgeving waarmee landen worden verplicht om mensenrechtenschendingen aan de grens te monitoren: “Al heel lang horen we van geweld aan de Europese buitengrenzen en al heel lang vragen we om beter toezicht. Het is hoopgevend dat de Commissie nu ook inziet dat hier iets moet gebeuren.”

Crisiswetgeving

Naast dit voorgestelde asielsysteem, wil de Commissie EU-landen de mogelijkheid bieden om af te wijken van de normale regels in crisissituaties. De wachttijden voor een asielverzoek of een beslissing lopen dan op. Ook kunnen landen dan minder rechten toekennen aan asielzoekers op gebied van opvang en voorzieningen. Strik: “De ruime definitie van een ‘crisis’ baart me echt zorgen en vergroot de kans op onduidelijk ad-hoc-beleid. Iedereen heeft recht op een fatsoenlijke asielprocedure en opvang, daaraan mag niet getornd worden. 

Geen inzet op legale routes

Hoewel de Commissie benadrukt dat bestrijding van illegale migratie hand in hand moet gaan met legale routes, komt ze alleen met aanbevelingen voor de EU-landen zelf. "Een gemiste kans", vindt Strik. "Vluchtelingen zijn volledig afhankelijk van mensensmokkelaars als ze elders bescherming zoeken. Dit is het uitgelezen moment om lidstaten te verplichten in samenwerking met de Verenigde Naties juist de kwetsbare vluchtelingen een veilige weg naar bescherming te bieden. Wij zullen daar in het Europees Parlement zeker op aansturen.”

De voorstellen van de Europese Commissie worden nu voorgelegd aan de EU-landen en aan het Europees Parlement. Daarna volgen onderhandelingen om tot een akkoord te komen.