Dinsdag laaide de discussie over Nederland als grote nettobetaler weer op door een publicatie van de Nederlandse Algemene Rekenkamer. Volgens GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout is de conclusie die velen uit dit rapport trekken dat Nederland te veel betaalt aan Europa, te kort door de bocht. Eickhout vindt dat het systeem weliswaar eerlijker zou moeten worden, maar wijst erop dat het rapport alleen naar uitgaven en directe inkomsten kijkt. Indirecte inkomsten door de interne Europese markt worden steevast buiten beschouwing gelaten. Volgens eerder onderzoek profiteren de Nederlandse inwoners daar het meest van: tweeduizend euro per jaar.
Nederland profiteert van Europa
Eickhout: "De Europese begroting is een investeringsprogramma. Een programma om landen en regio's die niet zo'n sterke positie hebben als Nederland of Duitsland ook op niveau te krijgen. Dat maakt Europa als geheel een sterke mondiale speler. Nederland is één van de landen die daar economisch het meest van profiteert: per inwoner verdient Nederland tweeduizend euro per jaar aan Europa, terwijl er honderdvijfentwintig euro in het project gestopt wordt. Op mijn rekenmachine is tweeduizend min honderdvijfentwintig nog altijd een prima resultaat."
Binnen de Europese Unie is Nederland, na Luxemburg, het rijkste en meest welvarende land. Volgens Eickhout is het dus enigszins logisch dat Nederland dan ook een relatief groot bedrag afdraagt aan de Europese Unie. Maar de discussies in Nederland gaan nu helaas vaak alleen over de netto afdracht en zelden over wat Nederland verdient aan de Europese Unie.
Diegenen die roepen dat het allemaal te veel is, gaan volgens Eickhout
- voorbij aan de Europese gedachte én
- aan de opbrengsten van deelname aan Europa via de vrije markt.
Eerlijker systeem
Het systeem zou wel eerlijker moeten worden, maar dat is iets anders dan nettobetalingen te verminderen. Eickhout: “Ik pleit voor een directe koppeling aan het bruto nationaal inkomen (BNI) van een land. Dat kan via directe inkomsten, bijvoorbeeld bij BTW-betalingen. Want dan geldt: meer welvaart betekent meer consumptie en dus meer BTW-opbrengsten en dus meer afdracht naar de Europese Unie. Het Verenigd Koninkrijk zou in dat systeem hun enorme korting kwijtraken en Nederland zou wel eens netto erop vooruit kunnen gaan.”
Europese begroting voor structuurfondsen en landbouwbeleid
Het merendeel van het geld verdeelt Brussel over de zogenaamde structuurfondsen en de landbouwgelden. Volgens Eickhout is dit ook een verklaring waarom het lijkt alsof Nederland niks 'terugkrijgt' van de Europese Unie: "Voor Nederland is er in verhouding weinig geld uit de structuurfondsen beschikbaar, omdat die fondsen bedoeld zijn voor de minst welvarende regio's. Aangezien we in vergelijking met andere lidstaten weinig landbouw hebben, geldt eenzelfde situatie ook voor landbouwgelden.”
Duurzame landbouw stimuleren
Wel haalt Nederland bijvoorbeeld veel onderzoeksgeld binnen. Eickhout vindt dat de Europese Unie binnen de landbouwgelden een groot deel zou moeten besteden aan innovatie, wat dan betekent dat meer geld naar Nederland teruggaat en dat Europa daarmee duurzame landbouw stimuleert.
Structuurfondsen moeten transparanter
Eickhout constateert dat de bestedingen uit structuurfondsen transparanter moeten, maar dat hier vooral de lidstaten een verantwoordelijkheid hebben: “Doordat de structuurfondsen aanvullend zijn op wat de lidstaten zelf uitgeven ligt de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van het 'structuurbeleid' bij hen zelf. De controle op deze uitvoering en dus de uitgave van dat geld moet veel transparanter en strikter. Het Europees Parlement hamert daar al langer op, maar de nationale regeringen willen niet dat Europa in haar boeken kijkt.”
Nieuwe begroting
De Europese Unie werkt op dit moment aan een nieuwe meerjarenbegroting voor na 2013. Eickhout zit namens de Europese Groenen in de parlementaire commissie die zich bezighoudt met de meerjarenbegroting. Lees meer in het dossier Europese begroting.