Europarlementariër Bas Eickhout: “Concurrentie uit de Verenigde Staten en China, inflatie en de oorlog in Oekraïne zorgen ervoor dat de bewegingsruimte in de onderhandelingen heel klein was. De uitkomst van die evenwichtsoefening is dat we de komende jaren iets meer ruimte aan de industrie geven, maar dat de klimaatdoelen voor 2030 overeind staan en zelfs wat versterkt worden. Eén ding is duidelijk: de industrie zal echt moeten aanpoten om deze klimaatdoelen te halen.”
Een heikel punt in de onderhandelingen waren de zogenaamde gratis uitstootrechten die de industrie krijgt en de grootte van een innovatiefonds om verduurzaming in de industrie te versnellen. Eickhout: “Al jaren zeggen we dat het uitdelen van gratis CO2-uitstootrechten moet stoppen. EU-landen zijn echter een fel verdediger van deze gratis rechten, waardoor deze nu voorzichtig worden afgebouwd in sectoren waarvoor de CO2-grensheffing gaat gelden. Helaas zitten we zitten nog meer dan tien jaar vast aan deze ongerichte subsidies.” Waar de luchtvaart al in het emissiehandelsyssteem is opgenomen, was scheepvaart dat nog niet. In de deal van vandaag wordt scheepvaart ingefaseerd tussen 2024 en 2026.
Eickhout: “Dit is een heel belangrijke stap. Niet alleen gaan de grote zeeschepen die varen tussen Europese havens betalen voor hun uitstoot, ook de helft van de reis van een andere haven naar een EU-haven – en andersom – wordt opgenomen in de emissiehandel. Dat betekent een forse opbrengst die kan worden gebruikt om de immens vervuilende scheepvaart te verduurzamen.”
Nieuw is het sociaal klimaatfonds, dat gevuld zal worden met de opbrengst van een heffing op uitstoot van gebouwen en transport. Het fonds kan deels worden gebruikt voor inkomenssteun en investeringen in verduurzaming. Eickhout: “Het is klip en klaar dat we onze klimaatdoelen niet halen als we niet tegelijkertijd de meest kwetsbaren in onze samenleving meekrijgen in de transitie die nodig is. Dit sociaal klimaatfonds is een, helaas te voorzichtige, eerste stap. Qua omvang is dit nog onvoldoende, hier moeten de EU-landen nog echt aan de bak om mensen die te maken hebben met transport- of energiearmoede te ondersteunen.” Nu er een akkoord ligt zal de tekst nog moeten worden goedgekeurd door het Europarlement en de milieuministers van de EU-landen. Dat zal begin volgend jaar gebeuren.
