Hoe financieren we de Europese Unie en waaraan moet het geld worden besteed? Die vragen staan centraal bij het besluit over de nieuwe meerjarenbegroting. Als het aan GroenLinks ligt, dan gaat de Europese begroting flink op de schop om Europa eerlijker en duurzamer te maken. Dit zijn onze tien belangrijkste punten.

1. Maak een einde aan het fossiele tijdperk.

De hele meerjarenbegroting moet consistent zijn met de afspraken ook de EU heeft gemaakt in het Parijsakkoord: om de opwarming van de aarde liefst onder de anderhalve graad te houden. Geen enkele euro die de EU uitgeeft, mag in strijd zijn met deze klimaatdoelen. Minstens de helft van de EU-begroting moet direct ten goede komen aan investeringen die bijdragen aan het halen van het Parijsakkoord en aan de Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de VN.

2. Schakel om van grootschalige naar duurzame landbouw. 

We maken een einde aan de praktijk waarbij meer dan tachtig procent van de landbouwsubsidies ten goede komen aan slechts twintig procent van de boeren. We beperken de directe betalingen uit EU-fondsen tot maximaal vijftigduizend euro per boer. Het gemeenschappelijk landbouwbeleid komt in dienst te staan van duurzame en diverse landbouw in combinatie met behoud van natuur.

3. Kies voor een modern cohesiebeleid voor regio’s die het echt nodig hebben.

De EU moet haar cohesiebeleid concentreren op de minst welvarende regio’s in de minst welvarende landen van de EU en op grensoverschrijdende projecten met een Europese meerwaarde. Subsidies gaan alleen naar projecten die bijdragen aan duurzaamheid en werkgelegenheid, na inspraak van de lokale bevolking.

4. Investeer in de toekomst.

Als we besparen op landbouwbeleid, cohesiebeleid en in de bureaucratie van de EU, dan kunnen we investeren in de toekomst. We verhogen de begroting voor (fundamenteel) onderzoek om van de EU een koploper in innovatie en de duurzame transitie te maken. Met een infrastructuurfonds financieren we Europese infrastructuur voor digitalisering, duurzame energie en duurzaam transport.

We verhogen het budget voor het succesvolle Erasmus+programma en investeren extra in werkgelegenheid en opleiding van jongeren om ervoor te zorgen dat geen enkele jongere zonder opleiding of werk zit.

5. Investeer in de wereld.

De EU moet meer doen tegen instabiliteit en ongelijkheid in de wereld. Hiervoor behouden we een apart instrument voor ontwikkelingssamenwerking. We moeten meer budget vrijmaken om armoede te bestrijden, om conflicten te voorkomen en voor ontwikkelingssamenwerking, in het bijzonder voor de aanpassing aan klimaatverandering. Zo bestrijden we op de lange termijn en op duurzame manier de grondoorzaken van irreguliere migratie. Op gebied van defensie moeten EU-landen beter samenwerken om de veiligheid van de EU effectiever te bewaken en kosten te besparen. De EU-begroting geeft geen extra geld aan het Gezamenlijke Veiligheids- en Defensiebeleid.

6. Investeer in vrijheid, veiligheid en de rechtsstaat.

We moeten de begroting voor justitie en veiligheid verhogen om effectief op te kunnen treden tegen veiligheidsdreigingen, om te zorgen voor een effectief en rechtvaardigheid asielbeleid en een humaan vluchtelingenbeleid. De EU maakt extra geld vrij voor een intensievere grensoverschrijdende samenwerking tussen de politiediensten.

Er komt een nieuw fonds voor het verdedigen en versterken van fundamentele rechten.

7. Beperk zeggenschap over subsidie door EU-landen waar rechtsstaat onder druk staat

EU-landen waarvan de rechtstaat onder druk staan en die in een  Artikel-7 procedure zitten voor het stelselmatig schenden van fundamentele rechten, respect voor de rechtstaat en democratie, kunnen het gedeelde management van EU-fondsen kwijtraken aan de Europese Commissie.

8. Versober de Europese instellingen.

Het budget voor de instellingen en ambtenaren van de EU wordt ingeperkt door het Europees Parlement alleen nog in Brussel te laten vergaderen en de salarissen en vergoedingen van EU-politici en ambtenaren te verlagen. 

9. Maak de begroting transparanter en zorg voor betere controle.

Zorg voor meer verantwoording, transparantie en toezicht op de uitgaven van Europees geld. EU-landen die geen jaarlijkse verklaring met de controle op correcte besteding kunnen overhandigen, worden op hun Europese subsidies gekort. 

10. Kies voor Europese belastingen in plaats van nationale koehandel

De nationale bijdragen van EU-landen kunnen omlaag als de EU-begroting ‘eigen middelen’ krijgt: Eigen inkomsten voor de Europese Unie. Opties voor eigen middelen zijn: de opbrengst van emissiehandel (ETS), belasting op plastic, CO2-grenstax, energie, financiële transacties (FTT), vennootschapsbelasting (CCCTB), luchtvaart of brandstof. Zo zorgen we voor een EU die onafhankelijker en vooral beter kan inspelen op toekomstige uitdagingen.