Alles over de vernieuwde transgenderwet

(27 September 2022)

De Transgenderwet

Sinds 1985 is het mogelijk om het geslacht op de geboorteakte te laten wijzigen door middel van een ‘aantekening’. In 2014 is die wet al eens veranderd, omdat de oude voorwaarden inhumaan waren. Zo moest je daarvoor “zoveel mogelijk lichamelijk aangepast zijn aan het gewenste geslacht”, én je mocht nooit meer in staat zijn om kinderen te verwekken. De Nederlandse overheid heeft daar toen excuses voor aangeboden. Met deze nieuwe wijziging is het de bedoeling de administratieve procedure te versimpelen.

Dit zijn de aankomende wijzigingen:

De deskundigenverklaring vervalt
De huidige Transgenderwet vereist een verklaring van een psycholoog die vaststelt dat er ‘sprake is van een duurzame overtuiging om tot het andere geslacht te behoren’. Dit heet de deskundigenverklaring. In de nieuwe wet kan iemand een geschreven verzoek indienen om het geregistreerde geslacht aan te passen. Na een verplichte bedenktijd van vier tot twaalf weken kan de gemeente dan de wens bevestigen. Ook betekent dit dat je verzoek niet meer langs de rechtbank hoeft en dat er dus geen deskundigenverklaring meer nodig is.

De leeftijdsgrens vervalt deels
Als je nu een verzoek wilt doen om je geslacht aan te passen moet je minstens zestien jaar oud zijn. In de nieuwe wet kunnen ook kinderen jonger dan zestien jaar hun geslachtsregistratie wijzigen. Dit moet dan nog wel via een verzoek aan de rechtbank, iets wat in de nieuwe wet voor iedereen boven de zestien wordt geschrapt.

Wijzigen kan in je eigen woonplaats
De Transgenderwet die nu van kracht is zorgt ervoor dat je een wijziging van je geslachtsregistratie alleen kan doorgeven in je geboorteplaats, ook al woon je inmiddels ergens anders. Met de vernieuwde wet hoeft dit niet meer, en kun je je verzoek gewoon indienen in je eigen woonplaats.

Veiligheid van vrouwen en twijfelende jongeren

Er zijn ook mensen die zich tegen deze wetswijziging uitspreken. Een reden die tegenstanders vaak geven is dat vrouwen niet langer veilig zouden zijn in wc’s en kleedkamers. Mannen met verkeerde bedoelingen zouden hun geslacht wettelijk veranderen om toegang te krijgen tot vrouwenkleedkamers. Ook zouden jongeren met genderdysforie (onvrede met het geslacht waarmee je bent geboren) te makkelijk hun geslacht kunnen wijzigen, waarna ze later over hun gendertwijfel heen zouden groeien en spijt zouden kunnen krijgen.

Geen bewijs

Het is al vanaf 1985 mogelijk om je geslachtmarkering te veranderen, en er is sindsdien geen enkel bewijs dat de wet wordt misbruikt voor verkeerde bedoelingen. Daarnaast is er geen enkele reden om aan te nemen dat mannen die het op vrouwen hebben voorzien de moeite zouden nemen hun geslachtmarkering aan te laten passen.

Ouder onderzoek onder jongeren met genderdysforie, waar cijfers over spijt vandaan kunnen komen, staat inmiddels onder wetenschappelijke verdenking. Daarnaast gaat het bij deze wetswijziging alleen om de mogelijkheid om het juridische geslacht te wijzigen. Het gaat nadrukkelijk niet om medische ingrepen. Als een jongere tóch twijfelt zijn de consequenties klein: de administratieve verandering is snel weer aangepast.

Zelfbeschikking

GroenLinks vindt het belangrijk dat iedereen zichzelf kan zijn. En dat iedereen het zelfbeschikkingsrecht heeft óm zichzelf te zijn. Zelfbeschikking betekent dat je je eigen keuzes mag en kan maken. Als je transgender of intersekse bent ben je uitstekend in staat om zelf te weten wie je bent, zonder dat de tussenkomst van een psycholoog nodig is om je geslacht te veranderen in de gemeentelijke basisadministratie.

Met deze wetswijzigingen worden bestaande drempels voor de administratieve verandering van het geslacht verlaagd of zelfs geschrapt. Het doet recht aan de constatering van de uitsprak van de WHO in 2018 transgender-zijn geschrapt als psychische stoornis uit de internationale classificatie van ziektes. Het aanpassen van de huidige Transgenderwet sluit goed aan op die uitspraak. Het is niet eerlijk dat er vanuit de wet andere voorwaarden gelden voor het bepalen van je geslacht als je transgender bent dan wanneer je cisgender bent en dus het geluk hebt dat de registratie vanaf het begin al klopt.

Hoe verder?

GroenLinks is voor het aanpassen van transgenderwet. Daarnaast roept GroenLinks al langer op om geslachtsregistratie bij de overheid af te schaffen. Wij willen dat het mogelijk wordt om geen geslacht op je identiteitspapieren te hebben staan, of iets anders te kiezen dan M of V. Dit staat in het verkiezingsprogramma uit 2021, en is ook bevestigd in het Regenboog Stembusakkoord dat we hebben ondertekend. Hier blijven we ons voor inzetten.

Meer weten? Hier kun je ons standpunt over LHBTIQA+ rechten lezen