“Een belangrijke stap richting economisch herstel, maar te riskant en zonder visie op de economie van de toekomst.” Dat stelt GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout in een eerste reactie op de plannen van Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker die hij woensdag presenteerde. Volgens Eickhout maakt de Europese Commissie onvoldoende nieuw geld vrij en geeft Juncker niet aan waar de investeringen naar toe moeten gaan. De Groenen in het Europees Parlement presenteren daarom een alternatief groen investeringsplan. Eickhout: “Juncker lijkt politieke keuzes uit de weg te gaan, terwijl een investeringsplan van deze grootte dat juist noodzakelijk maakt.”

De Europese Groenen laten in hun plan zien dat de aanpak van belastingontwijking en het afschaffen van subsidies voor fossiele brandstoffen en kernenergie geld voor investeringen op tafel brengt. Juncker kiest er echter voor om weinig nieuw geld op tafel te leggen en te vertrouwen op een grote hefboomwerking die grote financiële risico's met zich meebrengt. Bovendien stelt Juncker te weinig voorwaarden aan wat wenselijke en onwenselijke investeringen zijn: daarmee mist hij  een kans om de Europa richting de groene economie van de toekomst te bewegen. Alleen een economie met schone energie en efficiënt gebruik van grondstoffen levert duurzame banen op.

“We geven meer dan 400 miljard per jaar uit aan olie en gas van buiten Europa. Dat zijn bedragen die ik graag in de Europese economie zou investeren”, aldus Eickhout.

Groen Europees investeringsplan

De Groenen in het Europees Parlement presenteerden woensdag in reactie op de investeringsplannen van Europese Commissie een groen Europees investeringsplan (pdf) van 750 miljard euro aan nieuw geld over een periode van drie jaar. Dit plan geeft een duidelijke richting: het zet de Europese economie eindelijk op het spoor van een groene transformatie met duurzame werkgelegenheid, zonder onverantwoorde financiële risico's die de crisis veroorzaakten.

Bas Eickhout: “Europa snakt naar verstandige investeringen na jaren van werkloosheid door financiële luchtfietserij, falende bezuinigingen en verspilde subsidies aan vervuilers. Ons groene investeringsplan geeft eerlijke antwoorden op de vragen waar het geld vandaan komt en waar het naartoe moet.”

Waar komt het geld vandaan?

Het groene investeringsplan voorkomt grootschalige nieuwe schulden of onverantwoorde financiële constructies die de risico's van investeringen verhullen. Private investeringen vullen overheidsinvesteringen aan binnen simpele en strenge regels.

  • Een energiebesparingsfonds gevuld met de opbrengsten van het afschaffen van subsidies aan fossiele en kernenergie, energiebesparingsmaatregelen en de veiling van CO2-emissierechten.
  • Een radicale Europese aanpak van belastingontwijking.
  • Het rentevoordeel als gevolg van de eurocrisis waardoor landen als Duitsland en Nederland minder betalen voor hun leningen worden ingezet voor Europese investeringen.
  • De ECB verstrekt leningen onder strikte voorwaarden aan banken. In ruil voor goedkoop krediet van de ECB worden banken verplicht om leningen te verstrekken aan de reële economie. Ze worden bovendien verplicht om minstens twintig procent van het risico van de leningen te blijven dragen in plaats van dit door te verkopen.
  • De EU maakt heldere regels voor crowdfunding, zodat particulieren veilig in innovatieve projecten kunnen investeren.

Waar gaat het geld naartoe?

GroenLinks wil niet volledig aan de markt overlaten waar geïnvesteerd moet worden. We trekken de lessen uit domme investeringen in het verleden die de leefomgeving aantastten en de samenleving geen stap vooruit helpen: onrendabele vliegvelden, leegstaande woningen en wegen die naar nergens leiden. GroenLinks pleit al jaren voor een Green New Deal zodat werkgelegenheid ook in de toekomst gegarandeerd is. De prioriteiten voor investeringen zijn wat GroenLinks betreft:

  • Een Groene EnergieUnie: infrastructuur voor duurzame energie, energiebesparing.
  • Duurzaam transport: betere treinverbindingen, elektrische auto's, fietsinfrastructuur.
  • Verduurzaming van de landbouw en visserij
  • Een circulaire economie waarin afval wordt hergebruikt en superefficiënt wordt omgesprongen met grondstoffen.
  • Verbetering en vergrijzingsproof maken van de zorg
  • Onderwijs en opleiding van werknemers
  • Aanzienlijke verhoging van het budget voor onderzoek en innovatie
  • Een digitale economie waarin data veilig is en copyright gemoderniseerd is.

Andere partijen

Ook liberalen en sociaaldemocraten presenteerden hun investeringsplannen gepresenteerd. Eickhout is echter niet overtuigd van hun aanpak: “Die plannen bestaan vooral uit grootschalige deregulering, ongedekte belastingverlagingen of investeringen in de economie van gisteren.”

Meer lezen

Download A Green investment plan for Europe: A new path towards sustainable development, prosperity and quality jobs (pdf)