Niemand in de kou: Prijsplafond Energie

• De energierekening wordt steeds hoger. Soms met wel honderden euro’s per maand. Meer dan een miljoen huishoudens in ons land dreigt dit jaar nog in financiële nood te komen. Zelfs met een fulltime baan is de energierekening niet meer voor iedereen te betalen. Nu al moeten mensen kiezen tussen douchen of koken. En als we niets doen, groeien 300.000 kinderen in armoede op. (CPB, juni 2022)
• Het kabinet zegt dit jaar niets extra’s meer te kunnen doen voor huishoudens. Maar de duurste maanden komen er nu aan. Er moet nu wat gebeuren. Daarom roepen wij het kabinet samen met de PvdA op: stel een prijsplafond in voor energie. Een maximumprijs voor de energierekening. Zo krijgen mensen voor langere tijd zekerheid. En loopt de politiek niet steeds achter de feiten aan.

• De energieprijzen (voor gas en elektriciteit) worden voor alle huishoudens begrensd op het prijspeil van januari 2022 tot aan een gemiddelde verbruiksgrens van 1.500 m3 gas en 3.300 kWh elektriciteit. Boven deze verbruiksgrens gelden de marktprijzen.
• Deze verbruiksgrens komt overeen met een gemiddeld verbruik (in 2018) van een oude, middelgrote rijwoning met twee of meer bewoners (CBS)
• Energieleveranciers moeten worden gecompenseerd door de overheid voor het verschil tussen hun inkoopprijzen en het prijsplafond. Hierbij moet een prikkel worden ingebouwd voor energieleveranciers om zo goedkoop mogelijk in te kopen. Een vergelijkbare opzet is destijds gekozen door het kabinet bij de corona-steunpakketten.

De precieze gevolgen van ons plan verschillen van huishouden tot huishouden. Voor een gemiddeld huishouden (met een energieverbruik van 1.200 m3 en 2.500 kWh) komt het maandbedrag dan uit op zo’n 215 euro per maand (inclusief tijdelijke verlaging van het BTW tarief naar 9%. En inclusief energiebelasting, ODE, belastingvermindering, vaste transporttarief en vast leveringstarief). Zonder het prijsplafond zou dat bedrag meer dan ongeveer 364 euro zijn.

NB: alle bedragen zijn benaderingen. De werkelijke hoogte van het bedrag per huishouden is afhankelijk van het type contract, de duur van het contract en de leverancier waarmee de consument dit contract aangaat.

• Nee. Het is waar dat in ons plan de energierekening voor veel mensen fors lager wordt, maar nog steeds betalen mensen veel meer dan een jaar eerder (bijna het dubbele tov januari 2021). Met dit plan krijgen mensen stabiliteit en zekerheid, voorkomen we dat mensen financieel kopje onder gaan, en krijgen ze de kans om verder te verduurzamen.

• Ja. In artikel 2 van de Prijzen(nood)wet is bepaald dat de minister van Economische Zaken en Klimaat prijsbeperkingen kan stellen aan producten en diensten op de binnenlandse markt, als deze meent dat sprake is van een zich plotseling voordoende noodsituatie van de nationale economie die wordt veroorzaakt door een of meer schoksgewijs optredende factoren waardoor een versnellende inflatie ontstaat, of als aanwijsbare omstandigheden doen vermoeden dat een versnellende inflatie ontstaat.
• Deze maatregelen gelden voor hoogstens zes maanden en kunnen eenmaal met eenzelfde duur verlengd worden. De maatregelen moeten vergezeld gaan van maatregelen die gelet op de hierboven genoemde noodsituatie vereist zijn met als doel de inflatie te beperken.

• Ja. Duitsland en Oostenrijk hebben al een vergelijkbaar plan voorgesteld. Het voorstel wordt onder meer gedekt door het instellen van een zogeheten windfall tax, een belasting op de overwinsten van bedrijven die profiteren van de energiecrisis.
• Naast het plafond moet er hard gewerkt worden aan een energiebesparingsplan zodat onze afhankelijkheid van gas afneemt en de energiekosten structureel dalen.

• Verschillende andere partijen hebben gepleit voor het verlagen van de energiebelasting, om zo de energiekosten voor huishoudens te drukken. GroenLinks en PvdA geven de voorkeur aan het prijsplafond, omdat dat een groter verschil maakt voor mensen en zorgt voor zekerheid en stabiliteit van de rekening. Als de prijzen nog eens over de kop gaan, ben je bij een verlaagde energiebelasting terug bij af. Met een prijsplafond zorgen we voor zekerheid, geven we huishoudens de grip over hun energierekening terug.

• Energie is een basisvoorziening en is te veel overgelaten aan de grillen van de markt. We moeten zorgen dat we meer rust in de markt brengen. Langere contracten in plaats van variabel. Meer regulering en toezicht van ACM.
• Ook moeten we vol inzetten op besparing. Als sinds het begin van de oorlog in Oekraïne roepen we op tot een Nationaal Besparings Plan. Zorg dat overal de fiksteams de wijken in gaan om mensen te helpen met laagdrempelige acties om energie (en dus geld) te besparen.
• Op heel veel plekken verspillen we nog steeds energie. Dat kunnen we snel stoppen. Denk aan: Kantoren met lichten ‘s nachts aan. Gangen en hallen die standaard tot 21 graden worden verwarmd. Lichtreclames. Winkeldeuren open met airco of verwarming aan. Maar ook korte vluchten naar Brussel of Londen.
• En belangrijk: de versnelde uitrol van duurzame energie. Dat gaat om de grote windparken, maar zorg vooral ook dat juist de projecten met een korte doorlooptijd, zoals zon- en windprojecten van energiecoöperaties waar bewoners van meeprofiteren nu een zwieper krijgen.

Ja, en nee. Het kabinet heeft aangegeven vanaf 1 januari volgend jaar een deel van de energierekening van huishoudens over te nemen en een prijsplafond te realiseren. Voor november en december wordt het voorschotbedrag alvast verlaagd. Het precieze bedrag dat de overheid gaat betalen moet nog vastgesteld worden, dus we kunnen nog niet zeggen of wij tevreden zijn met de uitvoering van het kabinet. Het is voor ons belangrijk dat ook in 2022 al een forse verlichting op de rekening komt.