De gruwelijke oorlog in Oekraïne legt pijnlijk bloot hoe afhankelijk we zijn van fossiele energie uit het buitenland. Sinds het uitbreken van de oorlog is er al meer dan 15 miljard euro naar Rusland gevloeid voor olie, gas en kolen. Poetin financiert zijn oorlog met ons geld. Deze ontwikkelingen en de klimaatcrisis dwingen ons om snel over te stappen van fossiele energie naar duurzame energie. De conclusie in het meest recente klimaatrapport van de Verenigde Naties is duidelijk; de wereld koerst in rap tempo af op 1.5 graad temperatuurstijging en dat heeft enorme gevolgen: extremer weer, meer droogte, meer hongersnood, meer conflicten en meer oorlogen. Een warmere wereld betekent een onstabiele wereld.
10-0 achterstand
Er wordt nu gekeken hoe we snel onze energievoorraad op orde kunnen krijgen. De grootste fout die we hierbij kunnen maken is fossiele brandstoffen klakkeloos vervangen door andere fossiele brandstoffen. Daarmee gooien we onze eigen glazen in. Dan staat de energietransitie, die eindelijk op stoom komt, gelijk op een 10-0 achterstand. De meest doelgerichte actieladder is:
1. Besparing, 2. Versnelling van de opwekking van duurzame energie en 3. alleen als het écht nodig is, diversificatie binnen fossiele brandstoffen. Zeker als we Russisch gas niet actief gaan afbouwen, terwijl we meer ander gas importeren, ontstaat er de komende jaren een overschot aan fossiele brandstoffen. Dat is een ramp voor het klimaat en onze energieonafhankelijkheid.
Energiebesparing moet onze topprioriteit worden; alle energie die niet gebruikt wordt, hoeft simpelweg niet opgewekt, ingekocht en betaald te worden. We gebruiken jaarlijks ongeveer 5 miljard kuub Russisch gas. Ons doel moet zijn om dat te gaan besparen in één jaar. Een maatschappelijke coalitie van bedrijven, organisaties en wetenschappers heeft voorgesteld hoe we dit voor elkaar kunnen krijgen. Het is tijd voor een Nationaal Energiebesparingsplan. Een plan voor huizen, kantoren, publieke gebouwen, MKB en industrie om zoveel mogelijk energie te besparen.
In het bedrijfsleven kan er veel meer energie bespaard worden. Er bestaat al wetgeving die bedrijven verplicht om energiebesparende maatregelen te nemen die binnen vijf jaar kunnen worden terugverdiend. Die wordt echter nauwelijks gehandhaafd. Woningcorporaties zullen direct aan de slag moeten met het op grote schaal isoleren van sociale huurwoningen. Zo hebben veel sociale huurwoningen nog steeds enkelglas. Om kapitaal hiervoor te creëren moet de verhuurdersheffing onmiddellijk naar nul.
Versnelling
Dit is ook hét moment voor een gigantische versnelling van het opwekken van duurzame energie. We kennen de oplossingen al. Nu moeten ze nog uitgevoerd worden. Elk zonnepaneel, elke windmolen en elke geothermiebron zorgt ervoor dat het regime van Poetin minder steun krijgt. Dus alle plannen moeten nu in volle vaart uitgerold worden: grote windparken op zee, alle beschikbare daken vol met zonnepanelen, wind- en zonneparken in lokaal eigendom, zodat de gemeenschap ervan profiteert, en inzetten op geothermie om kassen en huizen te verwarmen. Er is genoeg schone energie, alleen moeten we leiderschap tonen, durven te investeren en haast maken. Daar vraagt deze geopolitieke- en klimaatcrisis om!
Dit stuk verscheen op 26 maart in de Telegraaf.
