Er zijn wel veel misvattingen over wat de stikstofcrisis nou precies is. Het is eigenlijk een natuurcrisis. Onze snelwegen, bio-industrie en vliegvelden zorgen ervoor dat we tot de hoogste uitstoters van stikstof ter wereld horen.
We stoten veel meer stikstof uit dan landen als Duitsland of Denemarken. En dat doen we al jaren. Daarom is de hoeveelheid stikstof in onze natuur veel hoger en moeten we dus veel meer reduceren dan andere landen.
Die stikstof is desastreus voor onze natuur en slecht voor de gezondheid. We zijn inmiddels 80% van de insecten verloren, de helft van de vogels en 99% van ons water is zo vervuild dat het ongezond is voor planten en dieren. We moeten dus aan de slag, en niet alleen met de bio-industrie. Ook de industrie en de luchtvaart moeten hun stikstofuitstoot minderen.
Tot nu toe zeiden kabinetten altijd dat we de stikstofuitstoot van vandaag in de toekomst wel zouden kunnen compenseren. Met technologische innovatie, zoals betere luchtwassers voor de bio-industrie, of andere oplossingen. Maar die oplossingen bestaan niet, komen wellicht nooit of komen veel te laat. Het is onze plicht om de natuur en de biodiversiteit nu al te beschermen. Dat is ook wat de rechter heeft bepaald.
Het kabinet heeft eindelijk - drie jaar na het besluit van de rechter - een plan gepresenteerd om de stikstofuitstoot aan te pakken. Een ingrijpend, maar noodzakelijk plan. Het CDA en de VVD schieten echter in de oude reflex. Niet het probleem oplossen, maar uitstellen, traineren en de boeren in onzekerheid laten. De afgelopen jaren hebben deze partijen keer op keer beloofd dat het wel goed zou komen, terwijl al duidelijk was dat dat niet het geval is. Daar vertrouwden boeren op, en daarom zitten ze nu in de onzekerheid. Ik snap dus ook de boosheid van boeren.
Daarom is het is het nu tijd voor duidelijke keuzes: perspectief voor boeren, duidelijkheid voor andere stikstofuitstotende sectoren en het herstellen van de natuur. We moeten af van de bio-industrie en toe naar een natuur-inclusieve landbouw. Het is onvermijdelijk dat we boeren uitkopen en dat de veestapel vermindert. Ook de industrie en de luchtvaart moeten veranderen. Alleen zo kunnen we deze crisis aanpakken. Het is geen fijne boodschap, maar wel eerlijk.
