Woensdagavond bereikte het Europees Parlement een politiek akkoord met de EU-ministers, onder Nederlands voorzitterschap, over een wet die de handel in grondstoffen uit conflictgebieden aan banden legt. Europarlementariër Judith Sargentini kreeg steun voor bindende in plaats van vrijwillige maatregelen.

“Een historische stap” aldus Sargentini. “Voor het eerst eist de Europese Unie van bedrijven dat ze controleren of de grondstoffen die ze importeren geen gewelddadige rebellen of kinderarbeid financieren. Dit moet navolging krijgen in andere sectoren zoals bij de productie en import van kleding, cacao, palmolie waar Europese bedrijven betrokken zijn bij mensenrechtenschendingen.”

Verplichtende maatregelen op initiatief van GroenLinks

De Europese Commissie en de nationale regeringen wilden aanvankelijk bedrijven zelf laten kiezen of ze al dan niet verantwoord met hun import van grondstoffen zouden omgaan. Op initiatief van GroenLinks eiste het Europees Parlement echter verplichtende maatregelen. Na maandenlange onderhandelingen kon de Raad van Ministers onder voorzitterschap van Nederland woensdagavond instemmen met een compromis dat aan deze eis voldeed.

Sargentini: “Met het winnen van grondstoffen zoals goud en tin worden conflicten gefinancierd en mensenrechten geschonden. Het Europese bedrijfsleven kan en moet zijn gewicht in de strijd gooien om dat tegen te gaan.”

Compromis

Om dit compromis te bereiken is het wetsvoorstel op andere punten afgezwakt. Een groot deel van de grondstoffen waarbij mensenrechtenschendingen komen de EU binnen als halffabricaat. De meeste nationale regeringen waaronder ook Nederland waren niet bereid om bedrijven die deze halffabricaten importeren ook onder de wet te laten vallen, zoals GroenLinks had voorgesteld.

Sargentini: “Het is een gemiste kans om alle bedrijven tot verantwoordelijkheid te dwingen in keten van de consument tot aan de mijn. Het Europese bedrijfsleven als geheel kan een nog grotere druk uitoefenen om wanpraktijken uit te bannen.”

Volgens Sargentini kunnen we als Europa bovendien dan écht iets doen om het leven in die landen aanzienlijk te verbeteren. “Oorlog, armoede en conflict zijn de hoofdoorzaken waarom mensen vluchten uit een land en sommigen de levensgevaarlijke bootjes instappen om Europa te bereiken. Willen we dus wat doen aan de oorzaken van migratie, dan is dit soort wetgeving noodzakelijk.”

Sargentini krijgt wel de officiële toezegging van eurocommissaris Cecilia Malmström dat de importeurs van halffabricaten zoals onderdelen voor mobiele telefoons, tablets of auto's in de toekomst alsnog verplicht worden om hun grondstoffen te controleren als ze in de komende jaren onvoldoende vooruitgang laten zien. Ook wil Sargentini dat de Europese Commissie gaat kijken naar andere grondstoffen die niet onder de wet vallen zoals steenkool en kobalt. “Niemand wil met de aankoop van een auto of mobiele telefoon een rebellengroep in Congo of Columbia sponsoren. Maar dat is vandaag de dag wél de realiteit. Er is dus nog werk aan de winkel.”

Politiek akkoord

Lees de pdf met de exacte tekst van het politieke akkoord dat woensdag avond werd gesloten.