Voorzitter,
We hebben allemaal de beelden gezien van de luchthaven van Kabul. De wanhopige Afghanen die in een vliegtuig proberen te klimmen, de mensen die te pletter vallen als ze van het vliegende vliegtuig vallen. De doodsangst van de vluchtende Afghanen, de grimmige scenario’s die boven de hoofden van zoveel vrouwen en meisjes hangen.
Er zijn geen woorden voor.
Op 3 juni voerden we hier in de Kamer het debat over de Afghaanse tolken. Bijna de hele Kamer zei tegen de minister: haal de tolken zo snel mogelijk op. Dat was niet voor niets. De Nederlandse troepen stonden op het punt Afghanistan samen met de andere internationale troepen te verlaten en het was ongewis wat er daarna zou gebeuren.
Een van de centrale vragen van dit debat is: wat heeft de minister van Defensie na 3 juni gedaan om de wens van de Kamer uit te voeren? Hoeveel tolken en hun familie zijn er naar Nederland gebracht na 3 juni? En hoeveel zijn er nog in Afghanistan?
In het vorige debat vroeg ik de minister of zij kon garanderen dat er geen Afghaanse tolken die voor Nederland hadden gewerkt zouden worden afgewezen vanwege bureaucratische redenen. Dat lijkt helaas toch te zijn gebeurd.
Kloppen de berichten dat Afghanen die bescherming vroegen afgelopen week voor een dichte deur stonden bij de Nederlandse ambassade in Kabul? Kloppen de berichten dat gemailde aanvragen niet op tijd behandeld zijn omdat ze in de spamfolder zijn beland?
Klopt het dat er mensen een mail hebben gekregen dat ze wel bekend zijn bij Defensie maar niet lang genoeg gewerkt hebben voor Nederland of op een te laag niveau? Lopen deze Afghanen volgens de minister geen gevaar?
Het is inmiddels duidelijk dat niet alleen tolken, maar ALLE Afghanen die NAVO-militairen hebben geholpen hebben te vrezen voor hun leven. Het ministerie van Defensie gaf eerder aan niet van plan te zijn meer groepen toe te laten, omdat dat tot een ‘niet-beheersbare toename’ van asielaanvragen zou leiden.
Vraag aan de staatssecretaris van justitie: waar kwam die angst voor de toename van asielaanvragen vandaan? Had het te maken met de werkdruk van de IND? Was het een poging een vluchtelingenstroom te voorkomen? Hoe kijkt de staatssecretaris van justitie nu naar de beelden van vluchtelingen die van vliegtuigen afvallen?
GroenLinks wil bescherming voor meer dan alleen de tolken alleen. Elke Afghaan en zijn gezin die voor de Nederlanders werkte, verdient nu hulp van Nederland. Bewakers, koks, chauffeurs, medewerkers van Nederlandse ontwikkelingsprojecten, fixers van journalisten, vrouwenrechtenactivisten etc.
En wees daarbij alsjeblieft ruimhartig en coulant.
Dan de Nederlandse ambassade. Afghaans ambassadepersoneel trof dit weekend een lege ambassade aan. Dit nadat ze al sinds februari smeekten iets te doen in verband met de verslechterende situatie. Vraag aan de minister van Buitenlandse Zaken: hoe kan het dat het Afghaanse personeel niet op de hoogte was van het sluiten van de ambassade, waarom zijn hun waarschuwingen niet serieus genomen en wat gaat Nederland doen voor de Afghanen die op de ambassade werkten?
En zijn alle Nederlanders al in veiligheid gebracht?
Hoe nu verder. Het optreden en het slakkentempo van Nederland geeft de GroenLinks-fractie weinig vertrouwen dat het allemaal wel goed komt met de Afghanen die Nederland hebben geholpen. Wat gaat het kabinet doen om samen met andere Europese landen een reddingsactie op gang te zetten? Gaan daarbij alle bureaucratische eisen van tafel zodat de asielprocedure in Nederland plaats kan vinden?
Voorzitter. Dit is natuurlijk eigenlijk een onmogelijk debat. Terwijl wij hier in een veilig land debatteren over wat er anders en beter had gemoeten is de chaos in Afghanistan niet te overzien en zal de komende tijd uitwijzen hoeveel doden dit gaat kosten.
Mijn laatste vraag gaat dan ook over barmhartigheid, en ik stel hem aan de staatssecretaris: is Nederland bereid het voorbeeld van Canada te volgen en samen met andere Europese landen te zorgen voor hervestigingsplekken voor Afghaanse vluchtelingen? Is Nederland bereid dit initiatief te nemen en andere NAVO-landen aan te sporen hetzelfde te doen?
