Europarlementariër Kim van Sparrentak: “Ons publieke debat vindt steeds meer online plaats, tegelijkertijd bepalen platforms als Facebook, Twitter en Instagram welke informatie ons bereikt. Dezelfde platforms profiteren financieel van de verspreiding van desinformatie en haat, omdat dit meer interactie en dus winst oplevert. Hun polariserende aanbevelingsalgoritmen en verdienmodellen vormen een bedreiging voor onze democratie en veiligheid. Daarom moeten we nu fundamentele keuzes maken.”
Meldprocedures
Van Sparrentak is tevreden dat haar voorstellen voor Europese regels over meldprocedures zijn meegenomen. Platforms moeten hierdoor duidelijker motiveren waarom ze iets offline halen. Als een gebruiker het niet met de beslissing eens is, kan diegene bovendien in beroep gaan bij een geschillencommissie of een rechter.
Ook gaan de voorstellen in op polariserende aanbevelingsalgoritmen die bepalen wat mensen te zien krijgen. In de praktijk promoten platforms als Facebook en Twitter schokkende inhoud, haat en desinformatie, want dat levert meer reacties en geld op. In het voorstel moeten platforms transparant zijn over waarom iemand bepaald materiaal te zien krijgt. Deze gepersonaliseerde aanbevelingen moet een gebruiker ook gemakkelijk kunnen uitzetten. Dit zijn stappen in de goede richting, maar de regels voor polariserende algoritmen vertrouwen volgens GroenLinks nog te veel op de platforms zelf. Van Sparrentak deed voorstellen om gepersonaliseerde algoritmen standaard uit te zetten en voor een externe toezichthouder direct in kan grijpen als algoritmen polariserend werken. Deze voorstellen haalden geen meerderheid.
Online volgen
In het voorstel wordt online tracking (het volgen van mensen voor gepersonaliseerde advertenties) aan banden gelegd, maar niet geheel verboden. Mensen mogen in principe niet meer worden gevolgd, tenzij ze er expliciet toestemming voor geven. Het tracken van kinderen wordt wel verboden. GroenLinks zette in op een verbod, waardoor het verdienmodel van grote techbedrijven fundamenteel zou moeten veranderen, maar dat voorstel werd niet aangenomen.
Een grote winst voor GroenLinks is een verbod op het manipuleren van de keuzes van gebruikers via zogenaamde ‘dark patterns’. Zo wil het Europees Parlement een verbod op de verschillende manieren om keuzevrijheid van internetgebruikers in te perken. Voorbeelden daarvan zijn de ‘accepteer cookies’ knop groter en opvallender te maken of het uitzetten van bepaalde instellingen lastig vindbaar te maken.
Handhaving
Over de voorstellen op gebied van online handhaving is Van Sparrentak kritisch: “Aan sterke regels heb je niets zonder streng toezicht. Daarbij moet de EU leren van de handhavingsproblemen in de privacywetgeving: omdat veel techbedrijven in Ierland zitten, komt de handhaving van de Europese privacywetgeving nu in de praktijk op Ierland neer. Er moet daarom één Europese digitale toezichthouder komen, die wordt gefinancierd door de platforms zelf.”
