Het Europees Parlement werkt aan een rapport waarin het een standpunt inneemt over de onderhandelingen over het vrijhandelsverdrag tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten (TTIP). Aangezien TTIP aan bijna ieder beleidsterrein van de EU raakt, brengen de verschillende parlementscommissies nu hun advies uit aan de leidende handelscommissie. Opvallend is dat veel parlementscommissies kritische taal over investeringsbescherming (ISDS) in hun adviesrapporten opnemen. Een overzicht van de verschillende adviezen dat een beeld geeft van het standpunt van het gehele Europees Parlement.
Het eindrapport over TTIP dat de sociaaldemocraat Bernd Lange in de handelscommissie opstelt, komt volgens de planning op woensdag 10 juni in de plenaire zitting van het Europarlement in stemming. In totaal bespraken veertien parlementscommissies hun advies aan rapporteur Lange. Er zijn opvallende verschillen tussen de verschillende parlementscommissies en tussen Europarlementariërs van dezelfde politieke fracties.
Van de veertien adviezen nam alleen de landbouwcommissie (AGRI) een positief standpunt in over ISDS. Deze commissie vindt het noodzakelijk om een “hervormde vorm van ISDS” op te nemen in het handelsverdrag. Deze paragraaf werd met 27 stemmen voor en 16 tegen aangenomen.
De commissies voor Ontwikkelingssamenwerking (DEVE), Buitenlandse Zaken (AFET), Interne markt en Consumentenbescherming (IMCO), Industrie, Onderzoek en Energie (ITRE) en Cultuur (CULT) nemen geen standpunt in over ISDS in hun advies. De tekst in het rapport van de commissies Burgerlijke Vrijheden en Justitie (LIBE) blijft vaag. De commissie voor Economische Zaken (ECON) wees een voorstel voor een kritisch standpunt over ISDS nipt af.
Zes commissies duidelijk tegen ISDS
De overige zes commissies namen een duidelijk standpunt in tegen ISDS. Dat laat zien dat de voorstanders van investeringsbescherming langzaam maar zeker terrein verliezen.
De commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid (EMPL) nam een duidelijk statement op: De tekst “We zijn tegen het opnemen van iedere vorm van private arbitrage in TTIP” werd aangenomen met 32 stemmen voor en 19 tegen. Het totale rapport werd aangenomen met 30 stemmen voor, 18 tegen en 3 onthoudingen.
De commissie voor Milieu, Volksgezondheid en Voedselveiligheid (ENVI) steunde met overweldigende meerderheid de teksten die rapporteur Bart Staes van de Europese Groenen voorstelde. Behalve de Conservatieven steunden alle politieke groeperingen de tekst: “Roept de Europese Commissie op om het opnemen van ISDS in TTIP af te wijzen”. De uiteindelijke stemming over het rapport was 59 stemmen voor en 8 stemmen tegen, zonder onthoudingen.
In de commissie voor Constitutionele Zaken (AFCO) werd een paragraaf tegen ISDS aangenomen met 14 stemmen voor en 11 stemmen tegen. De tekst roept de Europese Commissie op: “Zich te verzetten tegen het opnemen van een ISDS-mechanisme in TTIP gezien de ontwikkelde rechtssystemen in de EU en de VS en omdat arbitrage tussen staten en nationale rechters de meest geschikte mechanismes zijn om investeringsconflicten af te handelen.”
In een krappe stemming (12 voor, 11 tegen) nam de commissie voor Juridische Zaken (JURI) een anti-ISDS-standpunt in: “[Het parlement] is er stevig van overtuigd dat een mogelijke TTIP-akkoord geen investeringsbescherming en ISDS-mechanisme mag bevatten, aangezien de investeringsbescherming in de EU en VS voldoende zijn om juridische zekerheid te bieden.” “Roept de Europese Commissie op om zich te verzetten tegen het opnemen van ISDS in TTIP, aangezien de EU en VS ontwikkelde rechtssystemen hebben.”
De commissie voor Petities (PETI) nam zonder problemen vergelijkbare teksten tegen ISDS aan, met 25 stemmen voor, 2 tegen en 3 onthoudingen.
De transportcommissie (TRAN) nam een paragraaf tegen ISDS aan, maar het totale rapport (met deze tekst) werd uiteindelijk afgestemd.
Wat betekent dit nu?
De commissie voor Internationale Handel (INTA) heeft nu de moeilijke taak om de dertien aangenomen adviesrapporten te behandelen. De rapporteur Lange heeft als voorzitter van de commissie relatief veel vrijheid om teksten uit de opinierapporten over te nemen of af te wijzen. Hij schrijft uiteindelijk een eindrapport dat eerst in de INTA-commissie ter stemming komt. Lange staat bekend als kritisch tegenover ISDS, maar of dit zich vertaalt in een heldere afwijzing, valt te bezien. Nadat de INTA-commissie over de tekst van het rapport stemt, gaat het naar de plenaire zitting van het Europarlement waar het voltallige Europees Parlement erover stemt.
De komende weken voor de stemming in INTA zijn cruciaal. Dit rapport kan de onderhandelingen niet stopzetten, maar het geeft wel een belangrijk signaal aan de onderhandelaars van de Europese Commissie. Een aangenomen tekst die ISDS afwijst trekt een duidelijke streep in het zand. We kunnen er dus zeker van zijn dat de Europese Commissie de stemming op de voet zal volgen. Net zoals wij dat zullen doen.
Uiteindelijk heeft het Europees Parlement de laatste woord over TTIP. Als de onderhandelingen zijn afgerond, moet de Europese Commissie het eindresultaat in ieder geval voorleggen aan het voltallige Europarlement en hoogstwaarschijnlijk ook aan de nationale parlementen.