Het Europees Parlement bespreekt dinsdagmiddag de acties die de Europese Commissie moet nemen naar aanleiding van het dieselschandaal bij Volkswagen. Europarlementariër Bas Eickhout is woordvoerder namens de Europese Groenen. Hij legt vijf eisen op tafel.
De fraude van Volkswagen vormt een uitgelezen moment om de nieuwe auto's flink op te schonen. Om dit te doen hoeven we er alleen maar voor te zorgen dat normen voor uitstoot die nu al bestaan ook daadwerkelijk gehaald worden. Ten eerste door fraude hard aan te pakken en in de toekomst onmogelijk te maken. Ten tweede door de halfslachtige testprocedure, die ervoor zorgt dat autofabrikanten op legale wijze emissienormen ruimschoots kunnen overschrijden, op de schop te nemen. De huidige situatie leidt tot misleiding van consumenten, verkwisting van publiek geld en heeft een directe impact op de volksgezondheid.
1. Europees onderzoek naar alle auto's die op de Europese markt worden verkocht
Europa moet de auto-industrie verplichten om de codes van hun software in hun auto's openbaar te maken, zodat gecontroleerd kan worden op fraude. Dit is niet alleen noodzakelijk om de huidige fraudezaken op te sporen, maar ook om in de toekomst een herhaling van de situatie waar we nu inzitten te voorkomen.
Het is van belang dat Europa tijdens het onderzoek niet enkel diesel- maar ook benzineauto's onderzoekt. Tevens moet er naast stikstofoxiden (NOx) ook op andere vervuilende stoffen waarvoor een limiet bestaat, worden gecontroleerd. Zo zijn er bijvoorbeeld automerken die zorgwekkende verschillen tussen de laboratoriumtest en de werkelijke CO2-uitstoot tonen (pdf).
2. Strafrechtelijke vervolging van fraudeurs
De EU verbiedt fraude tijdens emissietests. Het zijn echter de individuele EU-landen die verantwoordelijk zijn voor de naleving van dit verbod. Als blijkt dat autofabrikanten eveneens in Europa frauderen, dan moet de betreffende lidstaat de betrokkenen strafrechtelijk vervolgen.
3. Snelle en strikte invoering van de Real Driving Emissions test
Naast fraude is er nog een tweede probleem. Auto's stoten teveel vervuilende stoffen uit doordat de huidige testmethode ontoereikend is. Dit is een bekend probleem. Al in 2007 is er in Europa afgesproken om over te stappen van een laboratoriumtest naar een test die op de weg plaats vindt. De invoering van deze test duurt echter, onder druk van de autolobby, veel te lang. Ook dreigen er bizarre achterdeurtjes de test in te sluipen zoals:
- Een toegestane overschrijding van de emissienormen met 175 procent (!) onder de mom van foutmarge.
- Toestemming om de test in het midden van de nacht uit te voeren zodat er veel minder afgeremd en opgetrokken hoeft te worden.
- De test pas laten gelden voor auto's die vanaf 2018 geproduceerd worden.
GroenLinks vindt elke afzwakking van de nieuwe test onaanvaardbaar. Tevens moet de test uiterlijk in 2017 ingevoerd zijn en gelden voor alle auto's die vanaf 2015 op de Europese markt zijn gekomen.
4. Invoering van een onafhankelijke Europese autokeuringsinstantie
Bij de invoering van de emissienormen voor auto's weigerden de EU-landen om de bevoegdheid om auto's goed te keuren Europees te regelen. Gevolg:
- Duitsland kan bijvoorbeeld een BMW- of Volkswagenmodel goedkeuren die vervolgens, vanwege de Europese interne markt regels, overal in de EU verkocht mogen worden.
- 'Onafhankelijke' instanties voeren de tests uit in opdracht van autofabrikanten in de laboratoriums van de autofabrikanten. Is de instantie te kritisch, dan stapt de autofabrikant de volgende keer gewoon over naar een ander.
- Nadat een auto is goedgekeurd, is er geen onafhankelijke autoriteit die controleert of de resultaten eveneens gelden voor de auto's die op de weg rijden.
Dit is een slager die zijn eigen vlees keurt. GroenLinks wil dat een Europese instantie toeziet dat testen volgens de juiste procedures worden uitgevoerd. En dat deze instantie die de macht heeft om steekproefsgewijs te controleren of de prestaties voor alle auto's gelden. Deze instantie kan gebieden auto's terug te roepen in het geval ze niet aan de vereisten blijken te voldoen.
5. Stel paal en perk aan autolobby
De autolobby heeft teveel macht in Europa. Zie bijvoorbeeld hoe het BMW lukte om wetgeving af te zwakken die de verkoop van luxueuze benzineslurpers in gevaar leek te brengen.
Het is van groot belang dat er zowel op nationaal als Europees niveau een verplicht lobbyregister komt. Politici en ambtenaren moeten verplicht worden alle contacten met lobbyisten openbaar te maken. Contacten met lobbyisten die niet geregistreerd staan moeten verboden worden.