De klimaatmaatregelen die de VVD voorstelt zijn bij lange na niet voldoende om de doelstelling uit de Klimaatwet te halen. Daarmee breekt de VVD met een belofte uit het eigen verkiezingsprogramma. Dat blijkt uit een doorrekening die het onafhankelijk onderzoeksbureau Kalavasta heeft gemaakt op verzoek van het Wetenschappelijk Bureau van GroenLinks. “Dit is klimaatbedrog”, zegt GroenLinks-lijsttrekker Jesse Klaver. “Met GroenLinks in de regering haalt Nederland de klimaatdoelen wel.”
Presentatie doorrekening verkiezingsprogramma door bureau Kalavasta
41% CO2-reductie in 2030
De klimaatwet legt vast dat de regering moet streven naar een CO2-reductie van 49% in 2030. In het VVD-verkiezingsprogramma staat dat de partij de afspraken uit het Klimaatverdrag van Parijs en de nationale klimaatafspraken voor 49% reductie wil nakomen. Maar uit de doorrekening van het VVD-programma blijkt dat de VVD niet verder komt dan 41% reductie. Dat is fors minder dan alle andere partijen die hun verkiezingsprogramma hebben laten doorrekenen.
Het gaat niet om een analyse van GroenLinks zelf. De VVD weigerde haar programma door te laten rekenen door het PBL. Op initiatief van het Wetenschappelijk Bureau van GroenLinks heeft het gerenommeerd onderzoeksbureau Kalavasta daarom het VVD-klimaatprogramma in detail doorgerekend. De onderzoekers deden dat op basis van het VVD-verkiezingsprogramma, de CPB-doorrekening van VVD-voorstellen en de analyse van het PBL over de programma’s van zes andere partijen.
Doorrekeningen spelen een belangrijke rol in het inzichtelijk maken van voorgestelde verkiezingsbeloftes. “De juiste informatie op stem-bepalende thema's is cruciaal voor een goed functionerend democratisch proces. Onderzoek van I&O-research laat zien dat twee derde van de kiezers aangeeft dat klimaat belangrijk is voor hun stemkeuze. Kiezers moeten dus weten wat de klimaateffecten zijn van de partijprogramma’s”, aldus Noortje Thijssen, directeur Wetenschappelijk Bureau GroenLinks.
Jesse Klaver, Sigrid Kaag en twaalf duurzame ondernemers en wetenschappers hebben twee weken geleden een dringende oproep gedaan op de VVD om hun verkiezingsprogramma alsnog te laten doorrekenen op klimaateffecten. Omdat de VVD daar geen gehoor aan heeft gegeven, heeft GroenLinks zelf aan Kalavasta gevraagd een doorrekening te maken van de VVD plannen. Dat de partij besloot om geen pakket ter doorrekening voor te leggen, kon al worden opgemaakt dat er wat te verbergen viel. Uit de Kalavasta-doorrekening blijkt dat ook.
De VVD haalt de afgesproken klimaatdoelen niet. Naar verwachting realiseert de VVD een CO2-reductie van 41% in 2030. Ter vergelijking: met GroenLinks daalt de CO2-uitstoot met 63%, aldus het Planbureau voor de Leefomgeving. Een 41% emissiereductie betekent een gat van ongeveer 17 Megaton CO2 t.o.v. het klimaatakkoord met als doel 49% reductie. Indien we rekening houden met een verhoogde ambitie van 55% CO2-reductie, als gevolg van de recente-EU afspraken, zou er zelfs een gat zijn van 15% of 30 Megaton.
“Het is goed dat we deze cijfers nu zwart op wit hebben. Eigenlijk is dit klimaatbedrog van de VVD. De VVD zet de toekomst van de klimaatgeneratie op het spel.”, oordeelt Jesse Klaver, lijsttrekker van GroenLinks. “De 41%-reductie is ver beneden de 49% die de VVD zelf in de Klimaatwet afsprak. Nog voor de verkiezingen verbreekt de VVD al een belofte uit het eigen programma. Het resultaat is mijlenver van de 55% waarvoor premier Rutte onlangs in Brussel tekende. Dat is niet eerlijk naar de kiezer toe.”
Lastenverzwaring voor de industrie
De VVD schrapt bovendien essentiële financiering voor de uitvoering van de klimaatdoelen. Ze slaat zo een enorm gat in haar eigen klimaatakkoord. Dat maakt Kalavasta op uit het pakket maatregelen dat de VVD voor heeft gelegd aan het Centraal Planbureau (CPB). In dat pakket zit o.a. een forse bezuiniging op de steun voor duurzame energie én voor technieken die de uitstoot van CO2-reduceren (de zogenaamde SDE++ regeling).
Opmerkelijk en zelfs verrassend: de door VVD geschrapte steun betekent een forse lastenverzwaring voor de industrie. Kalavasta wijst op een aanzienlijke verplaatsing van emissies, wellicht zelfs het meest van alle doorgerekende partijen. De zogenaamde “weglek” is bij de VVD dus erg groot, terwijl ze dat net andere partijen voortdurend verwijt. Conclusie: de VVD-plannen zijn niet goed voor het klimaat, maar ook niet voor de economie.
Het KNMI luidde recent een oorverdovend klimaatalarm: al over negen jaar kan de aarde het punt van opwarming van 1,5 graad Celsius bereiken. Een volgend kabinet moet daarom een klimaatkabinet zijn. De doorrekening van GroenLinks toont dat klimaatambitie kan samengaan met een sterke sociale zekerheid en het creëren van banen.
“Omdat ons plan wel visie en ambitie heeft. Omdat wij wel een eerlijke bijdrage vragen aan de vervuilende industrie. Zo’n bijdrage van de grote vervuilers is een taboe dat echt moet sneuvelen in de formatie. Tegen alle kiezers in Nederland zeg ik dit: Met GroenLinks in de regering haalt Nederland de klimaatdoelen wel”, aldus Jesse Klaver.
Beloftes in het VVD-verkiezingsprogramma (p. 75):
- Nakomen van internationale klimaatafspraken uit het Verdrag van Parijs. Voor het bereiken van deze doelen sluiten we geen technieken op voorhand uit, zeker kernenergie niet. Kernenergie maakt het mogelijk om onze elektriciteit in 2050 volledig CO2-neutraal op te wekken.
- Nakomen van nationale afspraken om 49 procent van de CO2-uitstoot te reduceren in 2030. Wanneer deze doelstelling met betaalbaardere of slimmere technieken kan worden gehaald, kan van deze afspraken en termijn worden afgeweken. We toetsen de afspraken consequent op de effecten voor middeninkomens en mkb.
Over Kalavasta:
Kalavasta, opgericht in 2017, is een onafhankelijk adviesbureau dat zich specialiseert in strategieadvies onderbouwd door berekeningen. In het kort hebben onze werkzaamheden te maken met drie transities: de energietransitie, de grondstoffentransitie in de industrie, de landbouw, voedsel en natuurtransitie. Het bureau werkt voor de fossiele industrie, de rijksoverheid, NGO’s en de energiesector.
