Om in voetbaltermen te spreken: we hebben nog tien minuten tot het eind van de klimaattop, met mogelijk wat extra tijd. Nieuwe documenten volgen zich in hoog tempo op. Er liggen concept conclusies, technische uitwerkingen en gisteren kwamen China en de VS met een gezamenlijk statement om nog dit decennium hun inzet op het gebied van klimaat te versnellen. Het spel is op de wagen. Maar welk spel wordt nu er nu eigenlijk gespeeld? 

De olifant in de kamer

In de documenten wordt duidelijk dat de olifant de kleine (achter)kamertjes nog niet is uitgejaagd. Het voorzitterschap heeft mitigatie duidelijk als prioriteit gesteld, maar zet daarmee de balans en ambitie in de conclusies op het spel. Zoals Greta Thunberg zou zeggen: op klimaatadaptatie en financiën is het nog te veel ‘bla bla bla’.

Laten we de tekst er eens bij pakken. Op het gebied van mitigatie liggen de juiste ingrediënten op tafel. Zo wordt er bij landen die nog geen nieuw doel (NDC) hebben ingeleverd - denk aan Rusland en India - er ‘op aangedrongen’ dat voor de volgende top te doen. Maar belangrijker nog, er wordt gehint op een sneller proces voor het updaten van de klimaatdoelen van alle landen. Niet eens in de vijf jaar, zoals dat nu het geval is. Dat moet ervoor zorgen dat partijen hun 2030-doelen voor eind 2022 ‘herzien en versterken’. Hoe dat precies in zijn werk moet gaan verdient nog wel uitwerking. Als deze tekst blijft staan, zou het ook voor het eerst zijn dat een klimaattop zich expliciet uitspreekt over het uitfaseren van kolen en fossiele subsidies.

cop
cop

De bewoording wat betreft adaptatie is zwakker. Er wordt benadrukt dat er actie en ondersteuning nodig is en er wordt op aangedrongen bij rijke landen om meer klimaatfinanciering beschikbaar te stellen. Een concreet doel, zo zou de helft van het geld naar adaptatie moeten gaan, mist. Er wordt zelfs spijt betuigd omdat de doelen voor klimaatfinanciering nog niet zijn behaald, maar een plan om dat recht te zetten of geld voor de periode na 2025 (waarvoor nu geen afspraken zijn), wordt niet genoemd. 

Gemengde gevoelens

Het zal niemand verbazen dat deze tekst met gemengde gevoelens werd ontvangen. India was dan ook het eerste grote ontwikkelingsland met een duidelijke reactie. Zij stellen hun nieuwe klimaatdoel nu voorwaardelijk aan toezeggingen op het gebied klimaatfinanciering. India zegt alleen al 1.000 miljard dollar nodig te hebben tegen 2030. Ook Zuid-Afrika was al meteen duidelijk dat zij, en meer Afrikaanse landen, dit volstrekt onvoldoende vinden. Ze hebben de beloofde klimaatfinanciering niet alleen hard nodig, maar de belofte is ook symbool gaan staan voor vertrouwen. Werken we wel echt gezamenlijk aan onze toekomst? 

Herstel van vertrouwen

Vertrouwen herstel je niet in twee dagen, maar het is wel van belang daar een duidelijk begin mee te maken. Als we hier hier dit weekend weg willen lopen met een ambitieuze deal, dan ligt de sleutel in een verbond tussen Europa en Afrika. De VS wil ambitie op mitigatie, maar zal uit zichzelf niet voldoende doen op klimaatfinanciering. China verschuilt zich achter de boosheid die dit oproept bij ontwikkelingslanden en zal zo vergaande conclusies op mitigatie tegenhouden. Hoewel China en de VS in hun gezamenlijke verklaring zeggen meer te willen doen, zal geen van de twee deze stilstand doorbreken. Met het grote gevaar dat dit de eindstand is van deze klimaattop. 

Alleen een toezegging van Europa voor meer klimaatfinanciering aan ontwikkelingslanden kan de boel op gang trekken, omdat het een belangrijk argument van China wegneemt om de ambitie op te schroeven. Nu zowel de VS als China zeggen nog dit decennium meer ambitie te willen, ontstaat er op deze klimaattop momentum. Als het Timmermans lukt om de 27 EU-landen op te lijnen, kan Europa hier de winnende binnen koppen. Vannacht volgen er nieuwe concept conclusies, daarna rest nog een lange dag om eruit te komen. Glasgow zou in ieder geval een prima stad zijn voor een vreugdevolle derde helft.